تحلیل فضایی تغییرات اقلیم بر عملکرد زعفران (مطالعه موردی شهرستان‌های استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سامان ضیائی ¹
• منصوره وفائی ²
• حمید محمدی ³
• محمود احمدپور ⁴

¹ عضو هیات علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل

² دانشجوی دکترای گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

³ استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل.

⁴ دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

10.30495/jae.2024.29492.2307

چکیده

با توجه به اهمیت تغییرات اقلیم بر تولیدات محصولات کشاورزی و وابستگی میزان عملکرد به نزولات جوی، هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اقلیمی چون دما، بارندگی، نهاده‌های مصرفی کود و پیاز بر عملکرد زعفران در شهرستان‌های استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی طی سال‌های 1398-1380 است. بدین منظور با استفاده از مدل ریکاردین و مدل فضایی مختلط خود رگرسیونی(SAR) تأثیر تغییرات اقلیمی در سه اقلیم گرم ، معتدل و سرد در استان‌های مذکور بررسی گردید. نتایج حاصل از مدل در سه اقلیم نشان داد که میزان بارندگی، کود و پیاز برخلاف دما بر عملکرد زعفران تأثیر مثبت و معنی‌داری دارد و معنی‌دار بودن ضریب وقفه فضایی متغیر وابسته، وجود اثرات فضایی را تأیید می‌کند. از این‌رو با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش مبنی بر افزایش رخدادهای جدی درجه حرارت بالا ، کاهش بارندگی و کاهش عملکرد زعفران در دوره‌های آتی و نقش غیر قابل انکار زعفران در معیشت، اشتغال و درآمدزایی کشاورزان منطقه ضرورت دارد استفاده از ارقام محصول که مقاومت بیشتری در برابر خشکسالی و گرما دارند، مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• سنجی فضایی
• تغییرات اقلیم
• رهیافت ریکاردین
• زعفران

---

عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of climate change on saffron yield (Case study of Khorasan Razavi, North Khorasan and South Khorasan cities)

نویسندگان [English]

• Saman Ziaee ¹
• Mansooreh Vafaee ²
• Hamid mohammadi ³
• mahmoud ahmadpour ⁴

¹ Associate Professor of Agricultural Economics, Zabol University, Zabol, Iran

² PhD Student of Agricultural Economics, Zabol University, Zabol, Iran

³ Assistant Professor, Faculty of Agriculture, University of Zabol

⁴ Associate Professor of Agricultural Economics, Zabol University, Zabol, Iran

چکیده [English]

Due to the importance of climate change on agricultural production and the dependence of yield on rainfall, the purpose of this article is to investigate effect of climatic variables such as temperature, rainfall, fertilizer and onion inputs on saffron yield in cities of Khorasan provinces during the years 1398-1380. For this purpose, using Ricardin model and mixed spatial autoregressive model (SAR), the effect of climate change in three climates: hot and dry, temperate and cold in the mentioned provinces was investigated. The results of the model in three climates showed that the amount of rainfall, fertilizer and onion, contrary to temperature, have a positive and significant effect on saffron yield and the significance of the spatial interruption coefficient of the dependent variable confirms the existence of spatial effects. According to the results of this study, it is necessary to increase the serious events of high temperature and decrease rainfall and reduce the yield of saffron in future periods and the undeniable role of saffron in livelihood, employment and income generation of farmers in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

• Spatial econometrics؛
• climate change
• Ricardian approach
• saffron