بررسی عامل های موثر بر صادرات خاویار ایران

نویسندگان

• یاسر فیض آبادی ¹
• مائده غلام نژاد ²
• مهناز رمضانی ²

¹ استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد قائم شهر

² کارشناس اقتصاد کشاورزی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد قائم شهر

چکیده

خاویار یکی ازمهمترین محصولات صادراتی دربخش شـیلات کـشور بـه شـمار مـی آیـد . در ایـن
پژوهش به منظور مطالعه ی عامل های مؤثر بـر صـادرات خاویـار ایـران ، نخـست تـابع عرضـه ی
صادرات برای دوره ی زمانی 1370-1385برآورد و سپس میزان نا پایداری درآمد صـادراتی و نـرخ
رشد مرکب صادرات خاویار کشور توسط مدل روند نمایی محاسبه و در پایـان بـا اسـتفاده از روش
سهم ثابت بازار ، عملکرد صادرات خاویار ایران با میانگین جهانی آن مقایسه شده است . داده هـا و
آمار مورد نیاز برای این مطالعه به صورت سری زمانی و ازشـرکت مـادر تخصـصی ایـران ، اداره ی
بازرگانی ، اداره ی کل شیلات مازندران، اداره ی امور ماهیان خاویاری مازندران ، بانـک مرکـزی و
سایر سازمان های وابسته جمع آوری شـده اسـت . نتـایج بدسـت آمـده ازبررسـی تـابع عرضـه ی
صادرات نشان می دهد که میان متغیرهـای تولیـد داخلـی و نـرخ ارز بـا میـزان صـادرات خاویـار
رابطه ای مثبت ومعنی دار وجود دارد ، درحالی که بین قیمت جهانی خاویار و میـزان صـادرات آن
رابطه ای معکوس و معنی دار وجود دارد. نرخ رشد تولید و صادرات خاویار در طول دوره ، منفـی و
نرخ رشد قیمت جهانی خاویار مثبت اسـت . اثرتجـارت جهـانی نیـز بیـشترین سـهم را درکـاهش صادرات داشته است . نتایج بدست آمده نشان می دهد که علت اصلی ناپایداری درآمد صادراتی به عرضه ی آن مربـوط مـی شـود . بنـابراین ، بایـستی بـا نظـارت و کنتـرل ویـژه بـر زیـستگاه ها و
صیدگاههای این ماهیان ، با پدیده ی قاچاق که سهم زیادی در کاهش میزان تولیـد دارد ، مبـارزه
شود . همچنین میتوان با روی آوردن به پرورش ماهیان خاویـاری و تقویـت ایـن بخـش و صـادر
کردن خاویار پرورشی ، تا حدودی ایـن کـاهش در تولیـد و صـادرات و در پـی آن کـاهش درآمـد
صادرتی ناشی از آنها را جبران کرد.

کلیدواژه‌ها

• خاویار
• ایران
• صادرات
• تجارت جهانی
• مدل سهم ثابت بازار

20.1001.1.20086407.1388.1.1.1.6

---

عنوان مقاله [English]

Study of Effective Factors on Caviar Export in Iran

نویسندگان [English]

• Y. feizabadi ¹
• M gholamnejad ²
• M. sadeghi ²

چکیده [English]

Caviar is the most important exported good in Iranian fishery sector.
In this paper, first, the supply equation of caviar export is estimated during
1992-2007 in order to recognize the effective factors on caviar export
including catch of sturgeon, caviar world price and foreign exchange rate.
Secondly, instability in export income is calculated which proves dramatic
fluctuations over the period. Lastly, performance of caviar export in Iran is
compared to their international rivals by using constant market share model.
Statistics are collected from Iran's Central Bank, Provincial Fishery Office
and Trade Organization. Results demonstrate that income instability caused
mainly from supply side particularly decline in catch of sturgeon. Results
also showed that world trade effect had the greatest impact on export
decline. More government's control, monitoring and investment in breeding
farmed sturgeon are recommended to improve export of caviar 

کلیدواژه‌ها [English]

• Caviar
• Iran
• export
• trade
• constant market share model

مراجع

1. بی ریا س . جبل عاملی ف. 1385. عوامـل مـوثر بـر صـادرات پـسته، خرمـا، زعفـران در سـبد

کالاهای صادراتی غیر نفتی ایران.اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 54.

2. ترکمانی ج . طرازکار م .1384. اثر نـرخ ارز بـر قیمـت صـادراتی پـسته . اقتـصاد کـشاورزی و

توسعه،شماره49.

3. صداقت ر.1386. بررسی رشد و عوامل موثر بر توان رقابتی پسته ایران در بازار جهانی. شـشمین

کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران .جلد1 :ص 115-125.

4. عبد شاهی ع . ترکمانی ج.1383. بررسی اقتصادی صادرات مرکبـات ایـران. سـومین کنفـرانس

اقتصاد کشاورزی ایران، جلد دوم: 438-461.

5. کیوان ا .1382. ماهیان خاویاری ایران. انتشارات نقش مهر.

6. محمودزاده م . زیبایی م.1383. بررسی عوامل موثر بر صادرات پسته ایران .اقتـصاد کـشاورزی و

توسعه، شماره 46.

 

7. Manoharrao S. 1995. Economic analysis of export of onion from

India.M.Sc.Thesis.University of Agricultural Sciences, Bangalore, India.

8. Murray D .1978. Export earning instability: Price, quantity, supply,

demand. Economic Development and Cultural Change. 27(1):61-73.

9. Pal S. 1992. Agricultural export of India: Issues of growth instability.

Indian Journal of Agricultural Economics. 47(2):183-194.

10. Tiwari R.S. 1999.Export competitiveness and trade cooperation

among NICs.foreign Trade Review. 33(3&4):73-102.